Güneydoğu’da nesli tükenme tehlikesi altında olan ve son yıllarda popülasyonu artan kelaynak kuşları Birecik ilçesindeki Fırat Nehri kenarında bulunan Doğa Koruma ve Milli Parklar 3. Bölge Müdürlüğü'ne bağlı Birecik Şefliği Kelaynak Üreme İstasyonu’nda koruma altında tutularak üremeleri sağlanıyor.
Geçtiğimiz günlerde bu istasyondan 30 kelaynak kuşu doğaya salındı. Kuşların 4'üne göç yolunun izlenmesi amacıyla GPS cihazı takıldı. Bu Kelaynaklardan 2'si bugün bir vatandaş tarafından Akçakale ilçesi sınırlarında bulundu. Kuşlardan çip takılı olan ölü, diğeri ise yaralı halde bulundu.
SAYILARI ARTTI
Bölge halkının "bereket sembolü" olarak nitelediği, dünyada Fas ve Türkiye'de bulunan kelaynaklar, Birecik'te koruma altında bulunuyordu. Bu yıl 57 yavruyla beraber istasyondaki kelaynak sayısı 334'e ulaşmıştı.
4 TANESİNE İSİM TAKILDI
GPS takılan kuşlara bir de isim verilmişti. Yaşça büyük olana Şanlıurfa, genç kelaynağa ise Birecik, Halfeti ve Fırat isimleri verilmişti.
KELAYNAK ÖZELLİKLERİ VE DAVRANIŞLARI …
Kelaynak, kayalık veya yarı çöl kurak yaşam alanlarında bulunan iri yapılı, suda veya çamurda yürüyen ince uzun kıvrık gagalı, 70–80 cm uzunluğunda, 120–135 cm kanat genişliğinde bir kuş türü. Aynı zamanda bir hastalık türü olan kelaynak, kuş gribi salgınından sonra literatürde yer aldı.
Tüysüz kırmızı bir yüz ve kafa ile uzun kıvrık kırmızı bir gagaya sahip olan Kelaynaklar, iri, parlak, cilalı, siyah kuşlardır. Başlarında tüy olmaması nedeniyle kelaynak adı almışlardır. Yılda bir defa ve 1-4 yumurta yapar, kuluçka süreleri 4 hafta kadardır. İlk yumurtadan çıktıklarında yavrunun kafası ve boğazı tüylüdür. Yaşları ilerledikçe bu tüyler yok olur. Siyah tüyleri güneş ışığının farklı açılarında parlak yeşil, kavuniçi ve mor rengini alır. Uçuşları insanı hayrete düşürecek kadar güzel ve zariftir. Kelaynaklar çok sosyaldir, sabahın erken saatlerinde 10–15 km uzaklıktaki beslenme alanlarına gruplar halinde giderler. Uzun ve kıvrık gagalarıyla yiyeceklerini ararlar. Yuvalarını yapma dönemi Şubat-Mart aylarıdır. Yavruları koyu gri renkte olup, yuvada dolaşırken yere düşme tehlikesi yaşarlar. Yumurtadan çıktıktan 2-3 ay sonra palazlanırlar. Erişkin kuşlarla birlikte beslenme alanlarına uçarlar. Kendilerini besleyebilecek duruma gelene kadar anneleri onları 2-3 ay besler. Erkek ve dişilerin belirgin özellikleri bulunmamakta ve aynı davranışları göstermektedirler. Bu kuşların en önemli bir özelliği de “tek eşli” olmaları, eşlerine çok sadık olmalarıdır. Tek eşli yaşamaları nedeniyle üremeleri çok yavaş olur. Kelaynaklar böceklerden beslenirler.
