Tarımdaki tehlikeye dikkat çekti: ‘Önlemleri acilen almamız lazım’

Türkiye ve dünya, küresel ısınmanın etkisinde. Yaşanan bu durum ile birlikte tarım ve diğer alanlar da bu durumdan nasibini almaya devam ediyor. Ziraat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Rıza Öztürkmen, yaşanan sıkıntılarla ilgili yetkilileri ve vatandaşları göreve davet etti. 

Tarım takviminin değiştiğine dikkat çeken Öztürkmen, şunları kaydetti:”Dünyada büyük bir şekilde bir küresel ısınman olduğunu söylüyorlar. Bu küresel ısınmanın etkisini biz de gördüğümüz için var olduğunu biliyoruz. Herhangi bir analiz yapmıyoruz, değişen bir şeyler var. Uzun yıllardır bizim yağışımız 92 yılından beri bizim yağışımız 434 milimetre ortalaması var. Geçen yıl baktığımız zaman 158 milimetre. Yine aynı şekilde normalde sıcaklıkla ilgili farklı bir takvim geçmişte yaşamışken şimdi ise farklı bir değişim oluyor ve şu anda oldukça büyük bir iklim değişikliği söz konusu. Tarım takvimiz değişti mesela. Ekim ayında biz bu ekim işini bitirirdik.”

‘Gelecek ile ilgili problemler yaşanabilir’

“Geçen yıllarda 5 Aralıkta yavru olurdu kısmen bazı yıllarında belki de değişiklik olmuştur. Maalesef ağırdan bir güneşle akşamları azalan bir sıcaklık var.” diyen Öztürkmen, şöyle konuştu:”Türkiye genelinde yüzde 30’da geçen yıla göre yüzde 30 ila 60 arasında bir azalma söz konusu ve bu yağışlar azalışıyla beraber, su kullanımı ve su miktarı da azalıyor. Tarımda da bir kayıt söz konusu. Mesela 2024 yılında Bolu'da, mısırda ve pamukta yüzde 10-15 arasında bir azalma olmuş. Yine burada da büyük bir enflasyon var. Rahatlık kaynaklı fiyat artışları var. Mesela 1885, 1893, 1895.Geçen yıl fuarlarımızı yaptık. Gayet de güzel bir verim aldığımızı düşünüyoruz. Ama bu sefer ülkenin en sıcak olduğu bir dilime denk geldi. Bu dengesiz sıcaklıklar, büyük sıkıntılar oluşturmaya başladı.  Bir buçuk yıl önce 15 Mart günü bir yılda alacağımız yağış miktarı bir günde alındı. Maalesef 17 canımızı kaybettik. Şu aşamada bir dengesizlik söz konusu. O yüzden hızlı bir şekilde bu gerek suyu, gerek kuraklığı azaltıcı faktörleri ortaya koyup önlemler almak lazım. Çünkü gelecekle ilgili bir problemler yaşayabilir. Türkiye'de kullanılan suyun yüzde 74'ü tarımda kullanılıyor. Türkiye'deki tarımda su kullanım oranı en yüksek olduğu için onun tasarrufuna girmek lazım. Tarımda suyun kullanımını iyi düzenlemek lazım. Suyun daha az kullanıldığı ve daha profesyonel kullanıldığı çok güzel bir çağa girdik.”

‘GAP Projesi acilen bitirilmeli’

GAP projesinin acilen bitirilmesi ve modern sulama yöntemlerinin acilen hayata geçirilmesi gerektiğini ifade eden Öztürkmen, şunları söyledi:”Dünyada çok daha modernizasyon var. Acilen sulama sistemlerini modernize etmek lazım? Yine GAP projesi Türkiye'nin en büyük projelerinden bir tanesi. Genele baktığımızda yüzde elli beşi falan tamamlanmış durumda. Hızla GAP projesini bitirip kullanmayı disipline etmek lazım.

Şu aşamada Bursa ve İzmir'de belirli saatlerde su kesintileri yaşanıyor. Şanlıurfa için de Atatürk Barajı büyük bir nimet. Eğer bu Doğudaki yağışlar, karlar çok iyi olmadığı takdirde bir daha ki yıllarda belki de bizim Bursa'da, İzmir'den farkımız kalmayacak. Yine kötü senaryoları düşünmemiz gerekiyor. Modern sulama sistemlerini de takip etmek lazım.

‘Sulama miktarlarını iyi tayin etmek lazım’

Bugün damla sulama, yağmurlama sulama sistemleri yüzde 30 ila 60 arasında tasarruf sağlayan sistemlerden oluşuyor. Sulama zamanlarında sulama miktarını iyi tayin etmek lazım. En önemlisi artık suyu kontrol etmemiz lazım. Bunun farkında olan devletlerimiz var, bürokrasi var; ama bu olayı yapmıyoruz. Biz ilk son konuda bir toplantı yapıyoruz. Burada konuşuyoruz. En son Haziran'da toplanmıştık, bir de geçen ay toplandık yine. Geçen ay neler yaptık, şimdi neler yapalım diye. Herkes tehlikeleri biliyor. İşin krizleri biliyor ama buna göre biraz böyle bir kural kurmak lazım. Özellikle Şanlıurfa tarım kenti, bu tarım bizim adeta bir dişlerden bir tanesi. Hızlı bir şekilde bu suyun, bu tarım yöntemlerini sürdürebilir tarım uygulaması lazım.

‘Geleceğe hazır olmamız lazım’

Bizim kendi halimize bırakılmadan kontrolü ve düzgün bir şekilde planlaması şart. Gelecek için yine aynı sözü söylüyorum ben. Gelecek yılın bu yıldan daha iyi olacağını veya olmayacağını kimse garanti veremiyor. O yüzden hızla bu suyun kontrolü daha iyi tarım yöntemleri ile yapılması gerekiyor. Tarım topraklarının korunması gibi bütün önlemleri alıp hızlı bir şekilde geleceğe hazır olmak lazım.”