Çiftçilerimiz, tarım kooperatifleri ve gübre bayileri... Toprakla uğraşan herkes gibi siz de biliyorsunuz: Gübre, mahsulün can damarı.
Gıda Fiyatları Takibi
Şu anda küresel gübre pazarı, patlamaya hazır bir fırtına gibi.
ABD'den gelecek 12 milyar dolarlık ek tarım yardımı, fiyatları sadece yükseltmeyecek, adeta roket gibi fırlatacak.
Neden mi?
Çünkü bu para Amerikan çiftçisinin cebine girince, hepimiz etkileneceğiz. Türkiye olarak gübrenin %70-80'ini ithal ediyoruz; bu fırtına bizi en çok vuracak. Gelin, adım adım anlatayım. Sanki tarlada sohbet ediyormuşuz gibi.
Neden Fiyatlar Patlayacak?
Amerikalı analist Josh Linville (StoneX Group'tan), Kasım 2025'te uyarıyor: "ABD hükümeti bu 12 milyar doları dağıtırsa, gübre talebi bir anda patlar. Tedarikçiler yetişemez!" Hatırlayın, önceki yardımlarda da aynısı oldu ve fiyatlar aniden yükseldi. Piyasayı, çiftçilerin gübreyi ne kadar aldığı değil, ne zaman aldığı belirliyor.
2025 sonbaharında Kuzey Yarımkürede (ABD, Avrupa, biz) ekim zamanı geliyor. Herkes "Maliyet yüksek, gübreyi kıssam mı?" diyordu. Ama gerçek farklı: ABD Mısır Kuşağı'nda rekor verim aldı. Dekarda 1.270 kg mısır! Toprak besinleri emdi, şimdi yerine koymazsak 2026 mahsulü biter. Fosfor talebi özellikle patladı. Çin ihracatı %50 azalttı, Rusya-Ukrayna hattı belirsiz, Avrupa'da doğal gaz krizi fabrikaları durduruyor. Linville diyor ki: "Fiyatların düşmesi için her şey mükemmel olmalı. Bu şans? Neredeyse sıfır!"
Dünya Bankası öngörüsü: 2025'te küresel gübre fiyatları ortalama %21 artacak. Üre %41, DAP (fosfat gübresi) %60 yükselecek. ABD'de susuz amonyak 843 dolar/ton (%4 arttı). Büyük üretici Nutrien (Kanada merkezli, dünyanın en büyük gübre üreticisi..) üçüncü çeyrek kârını aştı. Potasyum ve fosfat "kritik mineraller" listesine girdi. Ama sıkıntılar bitmiyor: Mississippi'de amonyak sızıntısı (6 Kasım), tedarik zincirini sarstı. Rusya kükürt ihracatını Aralık sonuna yasakladı. Uralchem (Rusya'nın büyük azot-potasyum üreticisi) yaptırımlara rağmen Letonya'daki 30 bin ton potasyumu Bangladeş'e bağışladı. Afrika ve Asya'ya yöneliyor. Çin'de ihracat kotası sıkı, 2025 için 13,65 milyon ton.
Türkiye'de durum daha vahim. Tarım Kredi Kooperatifleri'nde:
Üre: Tonu 26.000 TL (son ay +%10 zam)
DAP: 35.400 TL (+%3,5 aylık)
20.20.0 Çinkolu: 23.500 TL
Gübretaş'ta grev devam ediyor, kooperatiflerde stoklar bitiyor: "Süper Ekin yok, DAP kotalı!" Sosyal medyada çiftçiler isyanda. Büyük tarlaları gösteren videolar binlerce izleniyor. 7 Kasım'da Gübre Fabrikaları T.A.Ş. üçüncü çeyrek raporunu açıkladı. Adana ve Ege'de sahte gübre denetimleri arttı, cezalar yükseldi. 8 Kasım'da mısır/arpada 1 milyon ton ithalat (sıfır gümrük) yerli üretimi zorluyor. Mazot + gübre desteği hâlâ 244 TL/dekar – ödemeler gecikiyor.
ABD Yardımı Bize Nasıl Yansıyacak?
Bu 12 milyar dolar Amerikan çiftçisine dağılırsa, küresel talep şişer. Türkiye'ye gelen gemilerdeki gübre tonu 100-150 dolar artar – yani 50 kg çuvalda artı 350-500 TL zam! Rabobank ve Dünya Bankası'na göre 2026'da fiyatlar %4-7 düşebilir (üre 350-380 dolar/ton, DAP 800-850 dolar/ton), ama risk yüksek: Çin/Rusya kısıtlamaları, enerji fiyatları, AB'nin CBAM vergisi.
CBAM vergisi ne? Ocak 2026'dan itibaren AB'ye ithal gübrede ton başına 140 Euro'ya varan karbon vergisi. Bu, küresel arzı daraltıp fiyatları %10-20 şişirebilir. Türkiye'de ithalat bağımlılığı yüzünden dekar başına ek maliyet 100-150 TL. USDA'ya göre azot %5 artacak, gıda enflasyonu %5 yükselecek.
Bakanlık Ne Yapıyor?
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı (eski Gübretaş müdürü) grevi bitiremiyor, ithalatı frenlemiyor, sahte gübre denetimleri yetersiz. 244 TL/dekar destek, mazotun yarısını bile karşılamıyor. Gübrenin %25'i ancak karşılıyor. Planlı üretimde %100 mazot, %50 gübre vaadi kağıtta kaldı. 2025-2027 Gübre Politikası Belgesi uygulanmıyor; yerli kapasite %20 artmalıydı, yeni tesisler (1.855 bin ton) hayal. İthalatla yerli üretici eziliyor, gıda güvenliği riske atılıyor. Bu ihmaller 2026 ilkbaharını felakete sürükleyebilir.Gıda Fiyatları Takibi
Acil Çözümler – Hemen Uygula, Zarar Etme!
Çiftçilerimiz beklemeyiniz. Bir tarımcı önerilerim:
Stok Yap: Kasım-Aralık'ta ihtiyacının %50'sini al. Ocak-Şubat gemileri dolu gelecek. Bayilerle "fiyat sabitleme" sözleşmesi yap.
Hassas Gübreleme: Toprak analizi yaptır (dekar başına 50-100 TL masraf). Verim haritası ile değişken oranlı makineler kullan – %15-20 tasarruf, dekarda 8-10 TL kâr.
Hibrit Sistem: 1 ton organik gübre + %30 az kimyasal azot = dekarda 1.200 TL ekstra kâr. Toprağı koru, verimi artır.
Kooperatif Gücü: Gübretaş grevi bitmezse Toros veya Bagfaş'la doğrudan anlaş. Tarım Kredi'de erken ödeme %5 indirim al.
Hükümete Çağrı:
Desteği 300 TL/dekar'a çıkar (%100 mazot, %50 gübre).
Sahte gübre cezalarını katla.
İthalat kotasını %30 düşür, yerli alım garantisi ver.
Eğitimle doğru dozaj öğret, yeşil gübre teşviki getir.
Döviz sigortası ve toplu alım kooperatifleri kur.
Bu adımlar marjını %15 korur, enflasyonu frenler.
Son Söz: Uyan, Koru Tarlanı!
2026 ilkbaharı kritik… ABD yardımları gelirse, 50 kg üre 2.000 TL'yi görebilir, tarlayı süremeyebilirsin. Toprak analizi yaptır, organik geçişe başla, kooperatife üye ol. Bakanlığa baskı yap: Grevi bitir, desteği yatır! Hazırlıklı olan kazanır. Her dekarın geleceğindir. Bugün harekete geç, yarın geç olmasın. Toprağını gübrele, ama geleceğini koru!
Tarım sektörü, çiftçilerimiz bu ekonomi uygulamalarından en çok etkilenen kesimdir. Üstelik yanlış alınan kararlardan, enflasyondan ve pahalılıktan hiçbir payı yoktur. Ama büyük bedel ödüyor. Çiftçilerimiz bugün harekete geçebilir mi?Gıda Fiyatları Takibi
Geçer. Tarımda gelişmiş ülkelerde uygulanan yöntem çok basit. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, ilk defa çiftçilerimize 2026 yılında mahsuplaşmak üzere alacağı desteğin en az %50-75 avans olarak hemen verilmesini sağlasın. Bunun için hükümeti ikna etsin. Bana göre olmaması için bir neden yok. Neden mi?
Nasıl ülkemizde sadece 6 ilimize yıllardır, tarımsal sulamada kullanılan elektriğe destek veriliyorsa bu avansta verilir.
Tarımsal destekleme bütçesinden yani (05) Cari Transferler harcama kaleminden sadece BİR (1) sulama birliğine tarımsal sulamada kullanılan elektrik için borç verildi mi?
Çiftçilerimiz, bu konularla ilgili müjde ve açıklamayı, Bakan Yumaklı’dan bekliyor!!!
Kaynak: Tarımdan Haber
Yorumlar
Kalan Karakter: